cholina

substancjachemiczna budowa przypominająca witaminę, ale ostatecznie nie zakwalifikowana do tej grupy. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych. Zapobiega odkładaniu się cholesterolu w ściankach tętnic. Niedobory mogą prowadzić do stłuszczenia wątroby. Organizm ludzki może sam produkować cholinę za pomocą kwasu foliowego, witaminy B12 i aminokwasów (metionina, seryna). Jednak nie zawsze są to ilości wystarczające i należy je uzupełniać. Do źródeł choliny należą: żółtka jaj, drożdże, szpinak, pomidory, kapusta, groch, wątroba, fasola, ryby, ser, sałata i otręby pszenne. 

Choroba niedokrwienna serca (ChNS)

patrz hasło: choroba wieńcowa

choroba wieńcowa

inaczej choroba niedokrwienna serca (ChNS) - zespół objawów chorobowych będących następstwem przewlekłego stanu niedostatecznego zaopatrzenia komórek mięśnia sercowego w tlen i substancje odżywcze. Często prowadzi do zawału mięśnia sercowego i jest najczęstszą przyczyną śmierci w państwach o wysokim poziomie rozwoju cywilizacji. Główną przyczyną ChNS jest miażdżyca tętnic wieńcowych.

choroby cywilizacyjne

zwane także chorobami XXI wieku, globalnie szerzące się, powszechnie znane choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji. Częstotliwość występowania chorób cywilizacyjnych związana jest z poziomem rozwoju społeczeństwa. Na świecie wskutek stałego rozwoju cywilizacyjnego oraz postępującego uprzemysłowienia i urbanizacji gwałtownie wzrasta liczba czynników powodujących bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego. Wywoływane są powszechnym wykorzystywaniem tzw. zdobyczy cywilizacji, które pozwalają na maksymalne ograniczenie ruchu fizycznego oraz eliminują naturalne czynniki środowiska, warunkujące dobry stan zdrowia człowieka. Nie istnieje określony wykaz chorób cywilizacyjnych, ale można wymienić wśród nich: nowotwory, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcową, alkoholizm, anoreksję, gruźlicę, astmę oskrzelową itd.

choroby dietozależne

jednostki chorobowe wynikające z nieprzestrzegania prawidłowej diety lub spożywania żywności o niewłaściwych parametrach zdrowotnych. Należą do nich m.in. choroby układu krążenia (w tym głównie choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego, choroba nadciśnieniowa, udary mózgu, zwężenie tętnic, tętniaki), niektóre choroby nowotworowe (rak sutka u kobiet, rak gruczołu krokowego u mężczyzn, rak żołądka, rak jelita grubego), otyłość i nadwaga, cukrzyca typu II, choroby pęcherzyka żółciowego, niektóre choroby układu trawiennego,  próchnica zębów, osteoporoza i inne.

choroby metaboliczne

są to choroby wynikające z zaburzeń w procesach metabolicznych prowadzonych przez nasz organizm. Mogą one być wrodzone lub nabyte. Są to choroby przewlekłe, które często prowadzą do wystąpienia kolejnych schorzeń.  Niektóre z tych chorób wymagają odpowiedniej diety, np. w przypadku fenyloketonurii powinno się ograniczać produkty, które są bogatym źródłem fenyloalaniny (aminokwas egzogenny). Do chorób metabolicznych zaliczane są między innymi osteoporoza, cukrzyca, fenyloketonuria czy hiperlipidemia i wiele innych.

choroby sercowo-naczyniowe

schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył. Często nazywane chorobami układu krążenia. Podstawą rozwoju większości chorób układu krążenia są zmiany miażdżycowe, czyli zgrubienia ścian tętnic powodujące zmniejszenie światła naczyń i w konsekwencji prowadzących do ich niedrożności. Najczęstszymi powikłaniami chorób sercowo-naczyniowych są zawały mięśnia sercowego i udary mózgu. W 2008 roku główną przyczyną zgonów w Polsce były właśnie choroby układu krążenia (44% wszystkich zgonów) (GUS, 2009).

choroby układu kostno-stawowego

są to choroby niezakaźne, dotyczą kości i stawów. Wśród tych chorób wyróżnia się zapalenia i zwyrodnienia stawów, zwyrodnienia kręgosłupa, osteoporoza itp. 

choroby układu krążenia

najczęstsza przyczyna zgonów w Polsce. Są to schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył. Często nazywane chorobami układu sercowo-naczyniowego. Podstawą rozwoju większości chorób układu krążenia są zmiany miażdżycowe, czyli zgrubienia ścian tętnic powodujące zmniejszenie światła naczyń i w konsekwencji prowadzące do ich niedrożności.

Do rozwoju chorób układu krążenia przyczyniają się czynniki środowiskowe, takie jak:

• mała aktywność fizyczna;
• nieodpowiednia dieta:
  • onadmierne spożycie energii, nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu, soli, alkoholu
  • ozbyt niskie spożycie błonnika pokarmowego, witam antyoksydacyjnych;
• wysokie ciśnienie tętnicze.

Najczęstszymi ostrymi powikłaniami tych chorób są zawały mięśnia sercowego i udary mózgu.

chrom

mikroelement biorący udział w metabolizmie glukozy w organizmie człowieka, a także zmniejszający ryzyko zawału serca (obniżający stężenie cholesterolu ogółem i frakcji LDL i podwyższający HDL cholesterol). Produkty bogate w chrom to wątróbki, groszek zielony, ryby, kukurydza i jaja. Niedobór chromu może przyczyniać się do rozwoju cukrzycy i choroby niedokrwiennej serca.